Bank Run là gì? Bank Run còn được gọi là rút tiền hàng loạt, một cơn ác mộng đối với hệ thống tài chính. Hiện tượng này xảy ra khi niềm tin của người dân vào ngân hàng bị lung lay, kéo theo những hậu quả nghiêm trọng. Vậy nguyên nhân gây ra hiện tượng này là gì? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!
Bank Run là gì?
Bank Run là hiện tượng rút tiền ồ ạt xảy ra khi một lượng lớn khách hàng rút tiền từ ngân hàng cùng lúc vì lo ngại khả năng thanh toán của ngân hàng. Khi nhiều người rút tiền hơn, các ngân hàng sẽ cạn kiệt nguồn dự trữ tiền mặt và có thể vỡ nợ.
Khi nào xảy ra hiện tượng rút tiền hàng loạt?
Khi nhiều người bắt đầu rút tiền ra khỏi ngân hàng vì lo ngại rằng tiền sẽ cạn kiệt, điều đó sẽ tạo ra một đợt rút tiền ồ ạt. Sự hoảng loạn chứ không phải tình trạng mất khả năng thanh toán thường là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng Bank Run. Tuy nhiên, một ngân hàng có thể phá sản nếu một khoản rút tiền lớn xảy ra vì sợ hãi.
Hầu hết các tổ chức đều có giới hạn hàng ngày về số tiền họ có thể giữ trong két. Những cân nhắc về nhu cầu và an ninh đã dẫn đến việc thiết lập những hạn chế này. Ngoài ra, để giảm rủi ro rút vốn ngân hàng và các vấn đề khác, nhiều ngân hàng duy trì một lượng tiền mặt dự trữ nhất định tại Ngân hàng Trung ương quốc gia.
Trên thực tế, như một phần của chương trình mà họ gọi là Lãi suất trên Số dư Dự trữ (IORB), Cục Dự trữ Liên bang trả lãi cho họ để đổi lấy việc làm như vậy. Chương trình này khuyến khích các ngân hàng giữ tiền gửi dưới dạng dự trữ.
Để đáp ứng yêu cầu rút tiền của khách hàng, các ngân hàng phải mở rộng trạng thái tiền mặt vì thông thường họ chỉ nắm giữ một phần nhỏ tiền gửi bằng tiền mặt.
Việc bán tài sản, đôi khi ở mức giá thấp hơn nhiều so với giá bình thường, là một cách mà các ngân hàng huy động được tiền mặt sẵn có. Khách hàng có thể lo ngại và có thể rút lui nếu họ bị mất tiền khi tài sản được bán với giá thấp hơn.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng Bank Run
Việc rút tiền hàng loạt từ các ngân hàng, được gọi là “Bank Run”. Tình trạng này xảy ra do ảnh hưởng bởi một số nguyên nhân khác nhau. Cụ thể như sau:
- Ảnh hưởng của kinh tế vĩ mô: Lạm phát, suy thoái hay những thay đổi trên thị trường tài chính là ví dụ về những dấu hiệu bất ổn có thể hình thành Bank Run khi nền kinh tế gặp khó khăn. Mọi người có thể chọn rút số tiền lớn vì lo sợ về tình hình tài chính của ngân hàng.
- Nhu cầu tiền mặt: Trong một số trường hợp, mọi người cần tiền mặt ngay lập tức để trang trải chi phí hàng ngày. Hiện tượng Bank Run xảy ra khi họ cố gắng rút tiền gửi vì họ nghĩ rằng ngân hàng có thể không có đủ tiền.
- Hoạt động kinh doanh kém: Khách hàng có thể ngừng tin tưởng vào ngân hàng nếu ngân hàng đó hoạt động không hiệu quả, có rủi ro đáng kể hoặc có dấu hiệu suy giảm tài chính. Kết quả là họ có thể rút tất cả số tiền gửi của mình cùng một lúc.
- Tuyên truyền tin đồn sai lệch: Việc nhanh chóng lan truyền tin đồn hoặc thông tin sai lệch có thể khiến mọi người hoảng sợ và rút tiền ra khỏi ngân hàng. Những tin đồn này có khả năng gieo rắc nỗi sợ hãi trong cộng đồng ngay cả khi chúng không đúng sự thật.
- Ảnh hưởng từ quá khứ: Các sự cố liên quan đến hoạt động ngân hàng trong quá khứ cũng ảnh hưởng đến tâm lý của mọi người. Họ có thể cảm thấy lo lắng và quyết định rút tiền gửi ra khi nhớ lại những trải nghiệm tồi tệ từ hiện tượng Bank Run trước đó.
Khi kết hợp lại, những yếu tố này làm tăng rủi ro tài chính ngân hàng và gây ra sự hoảng loạn, khiến hoạt động ngân hàng gặp khó khăn trong việc quản lý và gây ra những tác động bất lợi cho hệ thống tài chính.
Tác động của Bank Run đến kinh tế và ngân hàng
Đối với hệ thống ngân hàng
- Thanh khoản giảm: Bank Run làm giảm tính thanh khoản của ngân hàng, dẫn đến lượng tiền mặt dự trữ không đủ để đáp ứng yêu cầu rút tiền của khách hàng.
- Mất niềm tin: Các sự kiện rút tiền hàng loạt ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và khả năng huy động vốn của ngân hàng khi niềm tin của khách hàng và nhà đầu tư bị lung lay
- Bán tháo tài sản: Các ngân hàng buộc phải bán tài sản với giá thấp hơn giá trị thực, để đáp ứng yêu cầu rút tiền của khách hàng, dẫn đến thua lỗ, làm giảm tình hình tài chính của họ.
Đối với kinh tế
- Hiệu suất kinh doanh thấp: Khi các công ty không muốn vay tiền hoặc đầu tư vì lo lắng về sự ổn định tài chính, sự suy giảm niềm tin vào ngân hàng có thể khiến hoạt động kinh doanh kém hiệu quả hơn.
- Tín dụng giảm: Các ngân hàng cắt giảm tín dụng do vấn đề thanh khoản, làm giảm hoạt động đầu tư và kinh tế.
- Tỷ lệ lạm phát cao: Việc in tiền do hành động của chính phủ nhằm cứu các ngân hàng có thể làm giảm giá trị đồng tiền và gây ra lạm phát.
Các sự kiện Bank Run nổi tiếng thế giới
Ngân hàng Thung lũng Silicon (SVB) năm 2023
Do thiếu vốn vì một số khách hàng rút tiền, Ngân hàng Thung lũng Silicon (SVB) đã phá sản ngày 10 tháng 3 năm 2023, trở thành ngân hàng phá sản lớn thứ hai trong lịch sử Hoa Kỳ. Chỉ trong một ngày, người gửi tiền đã rút khoảng 42 tỷ USD khỏi ngân hàng.
Tổng công ty Bảo hiểm tiền gửi Liên bang (FDIC) đã can thiệp nhanh chóng để cứu ngân hàng và đảm bảo các tổ chức phi lợi nhuận của SVB không bị ảnh hưởng tiêu cực khi ngân hàng đứng bên bờ vực phá sản. Vào ngày 13 tháng 3 năm 2023, khi ngân hàng mở cửa trở lại, khách hàng có thể xếp hàng bên ngoài để rút tiền mặt.
Northern Rock năm 2007
Ngân hàng gặp khó khăn trong việc huy động vốn thông qua thị trường tài chính quốc tế, dẫn đến sự cố Northern Rock năm 2007. Kết quả là ngân hàng không thể cung cấp các khoản vay cho khách hàng và phải nhờ đến Ngân hàng Anh để được hỗ trợ. Khách hàng của Northern Rock bắt đầu rút tiền gửi ngay khi tin tức được công bố, gây ra tình trạng Bank Run chưa từng xảy ra ở Anh trước đây.
Hiện tượng này có tác động không nhỏ tới thị trường tài chính toàn cầu, làm dấy lên mối lo ngại về tình hình kinh tế toàn cầu, đặc biệt là ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tín dụng Mỹ. Vụ việc Northern Rock đe dọa phá sản các ngân hàng lớn khác ở Mỹ và Anh, là một bước ngoặt quan trọng khác trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007–2008.
Ngân hàng Washington Mutual (WaMu)
Ngân hàng thất bại lớn nhất ở Mỹ là Washington Mutual (WaMu), có tài sản khoảng 310 tỷ USD khi nộp đơn xin phá sản vào năm 2008.
Có nhiều yếu tố góp phần dẫn đến sự sụp đổ của ngân hàng, bao gồm cả sự mở rộng nhanh chóng của nó và tình trạng của thị trường nhà đất. Khách hàng đã rút 16,7 tỷ USD khỏi ngân hàng chỉ trong hai tuần, gây ra tình trạng rút tiền ồ ạt. Cuối cùng, JPMorgan Chase đã trả 1,9 tỷ USD để mua lại Washington Mutual.
Ngân hàng Wachovia
Sau kết quả thu nhập kém, người gửi tiền đã rút hơn 15 tỷ USD trong hai tuần, dẫn đến việc Ngân hàng Wachovia phải đóng cửa. Wells Fargo cuối cùng đã trả 15 tỷ USD để mua lại Wachovia.
Các tài khoản thương mại có số dư trên giới hạn được bảo hiểm của Tổng công ty Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC) chiếm phần lớn số tiền rút của Wachovia, được thực hiện ở mức thấp hơn hoặc cao hơn một chút so với giới hạn FDIC.
Cách phòng ngừa và giải quyết Bank Run
Các hành động sau đây được các Ngân hàng Trung ương và người tiêu dùng thực hiện để ngăn chặn và giải quyết tình trạng rút tiền hàng loạt:
Chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung ương
- Cung cấp thanh khoản: Bằng các cơ chế cho vay ưu đãi hoặc mua lại tài sản bảo đảm, Ngân hàng Trung ương có thể cung cấp thanh khoản cho các ngân hàng gặp khó khăn để hỗ trợ hoạt động của họ và đảm bảo an ninh cho hệ thống tài chính.
- Bảo hiểm tiền gửi: Chính phủ và Ngân hàng Trung ương nên thiết lập hệ thống bảo hiểm tiền gửi để hoàn trả cho người gửi tiền trong trường hợp ngân hàng phá sản, giảm bớt lo lắng của khách hàng khi gửi tiền vào ngân hàng nhằm bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và giảm khả năng rút tiền hàng loạt.
Ngân hàng quản lý vốn, báo cáo tài chính
Rút kinh nghiệm từ các cuộc khủng hoảng ngân hàng toàn cầu trước đây để tránh những mối nguy hiểm tương tự. Các ngân hàng cần tăng cường quản lý và kiểm soát nguồn vốn.
Đầu tư chứng khoán thế chấp dài hạn có kỳ hạn dài hơn 10 năm thay vì trái phiếu kho bạc ngắn hạn hoặc thế chấp có thời hạn dưới 5 năm là một trong những sai lầm của Ngân hàng Thung lũng Silicon. Điều này dẫn đến sự phân bổ tài sản và nợ phải trả không đồng đều.
Để nâng cao tính minh bạch và hỗ trợ khách hàng đánh giá chính xác mức độ an toàn của ngân hàng, ngân hàng phải công bố mọi dữ liệu tài chính liên quan một cách kịp thời, chính xác và toàn diện. Điều này bao gồm các báo cáo tài chính, tỷ lệ nợ xấu và tỷ lệ thanh khoản.
Để giảm nguy cơ xảy ra tình trạng Bank Run và ngăn chặn việc rút tiền lớn, việc thiết lập niềm tin với khách hàng cũng rất quan trọng.
Nhà đầu tư nâng cao kiến thức
Nâng cao hiểu biết về kinh tế chính trị hoặc tài chính là rất quan trọng khi thực hiện bất kỳ hình thức đầu tư nào. Tuy nhiên, nhà đầu tư phải nắm rõ các quy định, luật pháp của ngân hàng để giảm thiểu rủi ro mất tiền khi chuyển tiền cho người khác.
Khủng hoảng rút tiền hàng loạt là một hiện tượng nguy hiểm có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng về kinh tế. Để ngăn chặn và giảm thiểu rủi ro Bank Run, các ngân hàng, cơ quan quản lý và nhà đầu tư phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa như tăng cường giám sát, minh bạch thông tin và nâng cao kiến thức. Mong rằng, qua bài viết của Sanuytin.com giúp cho bạn hiểu rõ hơn về Bank Run là gì?
