Trade Balance là gì? Trade Balance (Cán cân thương mại) là thước đo so sánh tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ được xuất khẩu và nhập khẩu của một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định. Vậy cán cân thương mại quan trọng như thế nào đối với kinh tế của một quốc gia? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

Trade Balance là gì?

Trade Balance còn được gọi là cán cân thương mại, là một chỉ số kinh tế quan trọng phản ánh sự khác biệt về giá trị hàng hóa và dịch vụ mà một quốc gia xuất khẩu so với nhập khẩu trong một khoảng thời gian nhất định. Chỉ số này không chỉ thể hiện năng lực thương mại của một quốc gia mà còn là thước đo quan trọng để đánh giá sức mạnh kinh tế tổng thể.

Tổng giá trị tiền tệ của hàng nhập khẩu và xuất khẩu của một quốc gia là số liệu thống kê được sử dụng để xác định cán cân thương mại của quốc gia đó. Xuất khẩu ròng (Net Exports) là một thuật ngữ khác cho cán cân thương mại.

Cán cân thương mại là bộ phận quan trọng trong tài khoản vãng lai của cán cân thanh toán quốc tế, mang lại một bức tranh toàn cảnh về tình hình xuất nhập khẩu của một quốc gia.

Trade Balance của một quốc gia được chia thành 3 trường hợp sau:

• NX>0: Cán cân thương mại có thặng dư
• NX<0: Cán cân thương mại đang thâm hụt
• NX=0: Cán cân thương mại cân bằng.

Công thức tính cán cân thương mại

Công thức sau đây có thể được sử dụng để xác định cán cân thương mại dương hoặc âm:

Net Exports (NX) = Export (X) – Import (IM)

Trong đó:

• Export (X) – Giá trị xuất khẩu: Giá trị của sản phẩm và dịch vụ chào bán cho khách hàng ở nước ngoài
• Import (IM) – Giá trị nhập khẩu: Giá trị của sản phẩm và dịch vụ được mua từ các nhà cung cấp ở nước ngoài.

Cách tính giá trị xuất khẩu (X)

Giá trị xuất khẩu X được tính bằng công thức sau:

X = F(Y)

Thu nhập và sản lượng trung bình trong nước sẽ không có tác động đến nhu cầu xuất khẩu được sử dụng trong tính toán này. Số tiền người nước ngoài chi cho hàng hóa trong nước sẽ quyết định giá trị xuất khẩu và sẽ bị ảnh hưởng bởi mức độ tiêu dùng của họ.

Dạng của hàm xuất khẩu là: X = Xo (ít áp dụng vào thực tế trừ tính vĩ mô).

Cách tính giá trị nhập khẩu (IM)

Giá trị xuất khẩu được tính theo công thức sau:

IM = F(Y)

Lượng tiền người tiêu dùng trong nước bỏ ra và sử dụng để mua hàng hóa, dịch vụ từ nước ngoài được phản ánh vào giá trị nhập khẩu. Lượng thông tin nhập khẩu sẽ chỉ được xác định bởi sản lượng và thu nhập tiêu dùng trong nước.

Dạng của hàm xuất khẩu là: IM = MPM x Y

Trong đó:

• MPM (Marginal Propensity to Import): Xu hướng nhập khẩu biên. Số tiền mà người tiêu dùng trong nước sẵn sàng chi cho hàng nhập khẩu tăng lên khi thu nhập tăng lên 1 đơn vị.
• Y: Sản lượng tiêu thụ thực tế.

Ý nghĩa của Trade Balance đối với kinh tế

Một thước đo quan trọng làm sáng tỏ tình hình kinh tế của mỗi quốc gia là cán cân thương mại (Trade Balance). Cán cân thương mại có ảnh hưởng trực tiếp đến việc làm và ảnh hưởng đến cả cán cân nước ngoài lẫn sản lượng trong nước. Vai trò của Trade Balance như sau:

Ảnh hưởng đến kinh tế

Cán cân thương mại của một quốc gia cho biết quốc gia đó thu hút bao nhiêu vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). FDI tăng cho thấy nền kinh tế đang hoạt động rất tốt. Ngược lại, nó có thể đại diện cho hoàn cảnh thương mại của các quốc gia đó. Sau đó, các chiến lược nhằm khắc phục vấn đề và nâng cao tiêu chuẩn của nền kinh tế sẽ được đưa ra.

Trade Balance là một chỉ số khác về chất lượng cuộc sống của công dân một quốc gia. Đời sống người dân được cải thiện, thu nhập tăng lên khi cán cân thương mại thặng dư. Ngược lại, khi thu nhập và cán cân thương mại âm thì cầu của người dân sẽ giảm.

Tỷ giá hối đoái

Tỷ giá hối đoái của một quốc gia bị ảnh hưởng trực tiếp bởi cán cân thương mại của quốc gia đó. Nhu cầu trao đổi tiền tệ tăng lên khi cán cân thương mại thặng dư do ngoại tệ liên tục được đưa vào trong nước. Giá trị của đồng nội tệ sẽ tăng vào thời điểm đó.

Nói cách khác, nhiều ngoại tệ sẽ được đổi lấy một đồng nội tệ. Ngược lại, cán cân thương mại thâm hụt, nghĩa là doanh nghiệp phải sử dụng đồng tiền của nước kia để mua hàng thì đồng nội tệ sẽ mất giá và nhu cầu ngoại tệ sẽ tăng lên.

Trade Balance bị ảnh hưởng bởi các yếu tố nào?

Sau khi hiểu rõ Trade Balance là gì? Vậy các yếu tố nào tác động đến cán cân thương mại? Một số yếu tố, bao gồm chính sách thương mại, lạm phát và tỷ giá hối đoái, có tác động đáng kể đến cán cân thương mại (Trade Balance). Vì vậy, bạn phải đảm bảo cán cân thương mại luôn lớn hơn hoặc bằng 0 nhờ vào các yếu tố sau:

Lạm phát

Lạm phát gia tăng sẽ làm tăng chi phí sản xuất và khiến các giá trị xuất khẩu khác biến động. Ví dụ, chi phí của hàng hóa làm từ gạo sẽ tăng cùng với giá gạo.

Tỷ giá hối đoái

Sự khác biệt giữa đồng nội tệ và ngoại tệ của một quốc gia được thể hiện bằng tỷ giá hối đoái. Vì vậy, nó ảnh hưởng đáng kể đến Trade Balance của quốc gia đó. Các yếu tố sau ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động xuất khẩu và cạnh tranh hàng hóa của một quốc gia:

• Nhập khẩu sẽ rẻ và xuất khẩu sẽ đắt khi tỷ giá hối đoái trong nước tăng.
• Hàng nhập khẩu cao và hàng xuất khẩu thấp nếu giá trị đồng nội tệ giảm.

Do đó, những thay đổi về giá trị đồng nội tệ của một quốc gia sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động xuất nhập khẩu của quốc gia đó.

Chính sách thương mại

Hoạt động xuất nhập khẩu của một quốc gia bị ảnh hưởng trực tiếp bởi các chính sách thương mại của quốc gia đó. Việc điều chỉnh giá sẽ khác nhau tùy thuộc vào việc mặt hàng được hỗ trợ hay bị hạn chế. Ví dụ, chính phủ giảm chi phí nông nghiệp và thúc đẩy tăng sản lượng bằng cách thực hiện các chính sách hỗ trợ cho các sản phẩm nông nghiệp. Khi đó người ta có thể tăng sản lượng sản xuất và giảm giá bán.

Ngoài ra, thuế nhập khẩu quá cao đối với các hàng hóa khác sẽ gây khó khăn cho thương nhân trong kinh doanh, dẫn đến thâm hụt cán cân thương mại.

Nguyên nhân gây thâm hụt cán cân thương mại

Xu hướng nhập khẩu nhiều hơn xuất khẩu của một quốc gia được biểu thị bằng thâm hụt thương mại (Trade Deficit), là thước đo thương mại quốc tế. Thâm hụt thương mại, đôi khi được gọi là cán cân thương mại âm, là sự di chuyển của tiền trong nước ra thị trường nước ngoài.

Thâm hụt thương mại dài hạn của một quốc gia xảy ra do 2 yếu tố:

• Một là kết quả của việc tiết kiệm trong nước không theo kịp tốc độ mở rộng đầu tư nhanh chóng.
• Thứ hai là sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Điều này cản trở sự đổi mới và điều chỉnh chính sách thương mại của một quốc gia.

Sự chênh lệch giữa tiết kiệm và đầu tư

• Xu hướng tiết kiệm thấp: Trên thực tế là mọi người đang tiết kiệm ít hơn, giá trị gia tăng của thị trường chứng khoán và nhà ở trở thành kênh đầu tư hấp dẫn, khiến mọi người cảm thấy giàu có hơn, điều này làm tăng nhu cầu tiêu dùng và xu hướng tiết kiệm ít hơn.
• Gia tăng đầu tư: Việc nới lỏng chính sách tiền tệ sẽ làm lãi suất trong nước giảm một phần và đầu tư trong nước tăng lên.

Gia tăng tỷ lệ lạm phát

Lạm phát cao còn làm tăng chỉ số cạnh tranh của hàng hóa, dịch vụ trong nước và ngược lại, do tỷ lệ lạm phát cũng có tác động đến cán cân thương mại như đã đề cập ở trên.

Chính sách giảm thuế nhập khẩu

Để tuân thủ các cam kết thương mại khu vực và hiệp định WTO, Việt Nam tìm cách giảm thuế nhập khẩu. Đây là nguyên nhân gây thâm hụt thương mại ở các quốc gia và Việt Nam.

Cơ cấu hàng hóa xuất nhập khẩu

Ở Việt Nam, đây là vấn đề rất phổ biến. Có tới 2/3 giá trị xuất khẩu là nguyên liệu phải nhập khẩu, nên tỷ lệ xuất khẩu tăng thì tỷ lệ nhập khẩu tăng. Hơn nữa, sản phẩm trong nước vẫn chưa có tính cạnh tranh cao. Đồng thời, nước ta mới chỉ đóng vai trò là nơi lắp ráp sản phẩm, chưa hòa nhập hoàn toàn vào chuỗi giá trị khu vực. Đây là vấn đề thương mại ảnh hưởng đến thương mại ở Việt Nam.

Thâm hụt ngân sách

Cuối cùng, thâm hụt tài khoản vãng lai sẽ là kết quả của thâm hụt ngân sách. Việt Nam thâm hụt cán cân thương mại là kết quả của:

• Bất chấp những nỗ lực gần đây nhằm đáp ứng các mục tiêu tăng trưởng kinh tế, suy thoái kinh tế cũng buộc Chính phủ phải tăng chi tiêu ngân sách.
• Đầu tư kém hiệu quả của doanh nghiệp nhà nước là nguyên nhân gây thâm hụt ngân sách, bằng chứng là hệ số ICOR (Hệ số hiệu quả vốn).

Sự khác nhau giữa cán cân thương mại và cán cân thanh toán

Cán cân thương mại (Trade Balance) và cán cân thanh toán (Balance of Payments) là hai khái niệm quan trọng trong kinh tế vĩ mô, nhưng về cơ bản chúng khác nhau:

Trên đây là toàn bộ thông tin về Trade Balance là gì? Bài viết của Sanuytin.com đã giới thiệu cho bạn về cán cân thương mại, xuất khẩu, nhập khẩu, thặng dư thương mại và thâm hụt thương mại. Hiểu được cán cân thương mại cho phép bạn đánh giá tình hình kinh tế của một quốc gia và các chính sách kinh tế mà quốc gia đó đang thực hiện. Từ đó, có được chiến lược giao dịch và đưa ra quyết định thông minh. Chúc trader thành công.