Petrodollar là một thuật ngữ mô tả quá trình các nước mua dầu thanh toán cho các nước xuất khẩu dầu bằng đô la. Điều này không chỉ giúp củng cố giá trị của đồng USD mà còn gia tăng vị thế của đế chế Mỹ trên toàn thế giới. Vậy Petrodollar là gì? Sức ảnh hưởng của Petrodollar đối với USD? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Petrodollar là gì?
Petrodollar hay còn gọi là bản vị dầu mỏ của đô la. Đây là quá trình các nước mua dầu sử dụng đô la Mỹ để thanh toán cho các nước xuất khẩu dầu. Nói cách khác, hệ thống Petrodollar là quá trình trao đổi dầu lấy đô la giữa các quốc gia mua dầu và xuất khẩu dầu.
Về cơ bản, Petrodollar là nguồn thu từ dầu mỏ của USD. Đây cũng là nguồn thu chính của nhiều nước Trung Đông, Nga, Na Uy và các thành viên OPEC.
Do đó, Petrodollar sẽ hoạt động tương tự như USD, vốn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố kinh tế. Điều này có nghĩa là nếu giá trị của USD giảm, thì giá trị của Petrodollar cũng giảm theo, và kéo theo đó là doanh thu từ dầu mỏ của các nước xuất khẩu.
Sự hình thành của hệ thống Petrodollar
Hiệp định Bretton Woods là nền tảng của hệ thống Petrodollar. Tuy nhiên, do lạm phát cao, Tổng thống Nixon đã tuyên bố vào năm 1971 rằng đồng đô la Mỹ sẽ không còn được sử dụng để đổi lấy vàng. Do đó, để duy trì giá trị của đồng đô la, Hoa Kỳ đã yêu cầu tất cả các quốc gia khác thanh toán các giao dịch mua và bán dầu bằng đô la Mỹ.
Tuy nhiên, do trữ lượng dầu mỏ và khả năng khai thác hạn chế nên Mỹ đã nhắm đến Arabia Saudi – Quốc gia có nhiều dầu mỏ nhất thế giới. Tại thời điểm đó, hiệp định Mỹ – Arabia Saudi ra đời với cam kết “Mỹ sẽ bảo vệ và chuyển giao vũ khí cho Arabia Saudi”.
Đổi lại, Ả Rập Saudi phải đáp ứng điều kiện sau: Arabia Saudi phải từ chối mua dầu bằng bất kỳ loại tiền nào khác ngoài đô la Mỹ. Sau Arabia Saudi là các nước Ả Rập ở Trung Đông. Cho đến năm 1975, toàn bộ OPEC đã thực hiện điều khoản này để đổi lấy cam kết của Hoa Kỳ.
Ảnh hưởng của Petrodollar đến đồng USD
Giá dầu trong lịch sử có tương quan nghịch với giá của đồng đô la. Lý do chính là:
- Trên thế giới, giá dầu luôn được niêm yết bằng đô la Mỹ. Khi đồng đô la tăng, người mua sẽ thanh toán ít hơn cho một thùng dầu. Ngược lại, khi đồng USD suy yếu, giá dầu sẽ tăng nếu tính theo đồng USD.
- Hoa Kỳ đã từng là một quốc gia nhập khẩu ròng dầu mỏ. Khi giá dầu tăng, thâm hụt thương mại tăng, buộc phải chuyển một khoản tiền lớn ra nước ngoài khi nhập khẩu dầu.
- Tuy nhiên, sự thành công của công nghệ khoan và khai thác dầu, đặc biệt là công nghệ Fracking, đã làm tăng đáng kể năng lực sản xuất của Hoa Kỳ. Điều này biến đất nước Hoa Kỳ trở thành nhà xuất khẩu ròng dầu mỏ tinh chế cũng như nhà sản xuất dầu thô hàng đầu thế giới sẽ củng cố hệ thống Petrodollar.
Tương lai của hệ thống Petrodollar
Khi sức mua của đồng đô la Mỹ suy giảm, một số quốc gia xảy ra mâu thuẫn trong lợi ích của hệ thống Petrodollar như Iran, Nga và Ấn Độ đã cân nhắc thanh toán bằng nội tệ thay vì đồng đô la Mỹ khi xuất khẩu hàng hóa.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ra lệnh tiến hành ngay cuộc tấn công “Golden Star” đầu tiên nhằm vào “hệ thống Petrodollar” của Mỹ vào năm 2016. Cho phép sử dụng các loại tiền tệ khác ngoài đô la Mỹ để thanh toán dầu với Nga.
Cuối năm 2017, Trung Quốc tuyên bố đang xem xét niêm yết giá dầu bằng đồng nhân dân tệ. Do Trung Quốc là nước nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới nên xem việc niêm yết giá dầu bằng đồng tiền của mình là một sự thay đổi hợp lý.
Có thể thấy, Nga và Trung Quốc đã thực hiện nhiều cuộc tấn công vào hệ thống Petrodollar của Mỹ. Đặc biệt, Nga là nước xuất khẩu dầu mỏ lớn trên thế giới và Trung Quốc là nước nhập khẩu dầu mỏ lớn nhất thế giới nên việc hai nước này thoát khỏi Petrodollar không còn xa.
Như vậy, Petrodollar không chỉ là một thuật ngữ, nó còn thể hiện sức mạnh của nền kinh tế Mỹ cũng như giá trị thị trường của đồng đô la. Hiểu được hệ thống Petrodollar nghĩa là trader đã nắm bắt được mối quan hệ USD và dầu mỏ. Từ đó, có thể phát triển một chiến lược hiệu quả hơn khi giao dịch với dầu hoặc USD.