Trước sự biến động của thị trường chứng khoán, các nhà đầu tư không ngừng tìm kiếm các công cụ để đánh giá cổ phiếu một cách khách quan. Một trong những chỉ số quan trọng được sử dụng phổ biến là P/B (Price to Book Ratio). Vậy P/B là gì? Công thức tính tỷ lệ P/B? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

P/B là gì?

P/B (Price to Book Ratio) là thước đo tài chính so sánh giá thị trường của cổ phiếu với giá trị tài sản ròng của công ty dựa trên dữ liệu kế toán. Tỷ lệ P/B được tính bằng cách chia giá cổ phiếu hiện tại cho giá trị sổ sách của doanh nghiệp. Nói cách khác, chỉ số này cho biết giá cổ phiếu lớn hơn hay thấp hơn giá trị tài sản ghi nhận thực tế.

Doanh thu, lợi nhuận, tốc độ tăng trưởng, lợi thế cạnh tranh trong ngày, tình hình tài chính của công ty và các yếu tố vĩ mô là một số yếu tố khiến tỷ lệ P/B biến động.

Nhà đầu tư có thể nhanh chóng đánh giá và lựa chọn những cổ phiếu tiềm năng nhờ sự hỗ trợ của chỉ số P/B. Chỉ số này có thể được các nhà đầu tư sử dụng để đánh giá xem giá thị trường của cổ phiếu cao hơn hay thấp hơn giá trị thực của nó.

Cách tính Price to Book Ratio

Công thức tính chỉ số P/B như sau:

Ví dụ: Giá trị sổ sách của một công ty là 150 tỷ đồng nếu bảng cân đối kế toán của công ty đó có tài sản 250 tỷ đồng và tổng nợ là 100 tỷ đồng. Nếu doanh nghiệp có 3 triệu cổ phiếu đang lưu hành thì mỗi cổ phiếu sẽ có giá trị 50.000 đồng.

Công thức sau đây sẽ được sử dụng để xác định chỉ số P/B nếu giá trị thị trường của cổ phiếu là 100.000 đồng: P/B = 150.000/50.000 = 3

>> Điều này cho thấy giá trị thị trường của cổ phiếu công ty trên thị trường chứng khoán lớn gấp ba lần giá trị sổ sách của nó.

Ý nghĩa của hệ số P/B trong chứng khoán

Để đánh giá giá cổ phiếu của một công ty so với giá trị sổ sách của nó như thế nào, người ta có thể sử dụng chỉ số P/B. Giá cổ phiếu của một công ty có thể cực kỳ thấp so với giá trị sổ sách nếu tỷ lệ P/B thấp. Điều này cho thấy thị trường kỳ vọng thấp vào cổ phiếu này.

Mặt khác, tỷ lệ P/B cao so với tài sản ròng cho thấy thị trường đang kỳ vọng và đánh giá cao cổ phiếu của công ty, đồng thời giá cổ phiếu cao hơn so với giá trị sổ sách của nó. Để sở hữu mã cổ phiếu đó, nhà đầu tư sẵn sàng trả nhiều hơn giá trị sổ sách của công ty.

Tuy nhiên, chỉ số P/B sẽ thể hiện nhiều ý nghĩa khác nhau trong từng trường hợp:

Trường hợp 1: P/B > 1

Hiện tại, giá thị trường của cổ phiếu đang cao hơn giá trị sổ sách. Điều này cho thấy thị trường có nhiều hy vọng về sự thành công trong kinh doanh và tăng trưởng của công ty.

Trường hợp 2: P/B <1

Có 2 kịch bản xảy ra trên thị trường như sau:

• Kịch bản thứ 1: Nhà đầu tư sẽ chỉ trả giá thấp để mua cổ phiếu vì họ sẽ nhận thấy tình hình kinh doanh của công ty không mấy thuận lợi.
• Kịch bản thứ 2: Công ty hiện đang phục hồi sau cuộc khủng hoảng và kết quả kinh doanh được cải thiện, giá trị cổ phiếu trên sổ sách cũng tăng lên. Vì cổ phiếu của công ty hiện đang được định giá dưới giá trị thực nên các nhà đầu tư có cơ hội mua nó và thu lợi nhuận từ nó sau này.

Tuy nhiên, tỷ lệ P/B không phải là thước đo đáng tin cậy và không nên sử dụng riêng lẻ để định giá doanh nghiệp. Mô hình kinh doanh, thu nhập và tốc độ tăng trưởng của một công ty không thể hiện rõ ràng qua tỷ lệ P/B. Để đưa ra quyết định tốt nhất khi mua hoặc bán, nhà đầu tư kết hợp chỉ số P/B với các chỉ số khác.

Ưu điểm và nhược điểm của chỉ số P/B

Ưu điểm

• Dễ dàng sử dụng: Thật đơn giản để tính toán và hiểu tỷ lệ P/B là gì. Để tính toán, tất cả những gì bạn cần biết là giá cổ phiếu hiện tại của công ty và số lượng cổ phiếu còn lại.
• Tài chính không tác động đến tỷ số: Tình trạng tài chính của công ty, bao gồm lãi suất và chi phí đi vay, không ảnh hưởng đến tỷ lệ P/B.
• Định giá thị trường công ty: Chỉ số này là một công cụ hữu ích để so sánh giá trị và giá trị thực tế của một doanh nghiệp. Tỷ lệ P/B cao hơn so với các doanh nghiệp khác trong cùng ngành cho thấy rằng công ty được các nhà đầu tư đánh giá cao và tiềm năng tốt.
• So sánh với doanh nghiệp khác: Việc so sánh giá trị của một công ty với giá trị của các doanh nghiệp khác trên thị trường hoặc ngành có thể thực hiện được nhờ tỷ lệ P/B. Điều này có thể hỗ trợ bạn trong việc mua bán hợp lý hơn.

Nhược điểm

• Không thể áp dụng cho mọi loại hình kinh doanh: Không phải loại hình kinh doanh nào cũng có thể sử dụng tỷ lệ P/B, chẳng hạn như những loại hình kinh doanh đang thua lỗ hoặc không còn cổ phiếu trong tài khoản.
• Không áp dụng cho mọi ngành: Tỷ lệ P/B có thể không phù hợp với một số ngành nhất định do đặc điểm hoạt động riêng biệt của chúng. Ví dụ: P/B của một công ty dịch vụ có thể không phản ánh chính xác giá trị thực của nó vì nó có thể không có nhiều tài sản vật chất.
• Có thể bị sai lệch do các yếu tố ảnh hưởng: Sự thay đổi về giá trị tài sản, cổ phiếu hoặc tiền mặt do công ty nắm giữ là một số yếu tố có thể làm sai lệch tỷ lệ P/B.
• P/B chỉ xem xét tài sản hữu hình: Chỉ số P/B không tính đến những thứ như thương hiệu, phát minh, sở hữu trí tuệ,… Tuy nhiên, những tài sản vô hình này là thứ mang lại cho công ty giá trị tài sản ròng và góp phần làm tăng giá cổ phiếu.
• Không thể hiện chính xác giá trị hiện tại của tài sản: Giá trị thị trường hiện tại của tài sản có thể khác với giá trị sổ sách của cổ phiếu. Giá trị từ vài năm trước có thể là giá trị sổ sách. Chẳng hạn, so với ngày nay, giá trị mảnh đất mà công ty sử dụng cách đây ba năm có thể đã tăng lên hàng chục lần. Kết quả là, các nhà đầu tư có thể đưa ra những lựa chọn sai lầm nếu họ chỉ sử dụng chỉ số P/B để đánh giá cổ phiếu của công ty.

Thế nào là một chỉ số P/B tốt?

Với câu hỏi “Chỉ số P/B bao nhiêu là tốt?” Tỷ lệ P/B không thể được xác định bằng một con số cụ thể. Nói chung, P/B thấp hơn cho thấy công ty được định giá quá cao so với giá cổ phiếu, trong khi P/B cao hơn cho thấy công ty bị định giá thấp với giá cổ phiếu của nó.

Tuy nhiên, một số yếu tố khác, chẳng hạn như ngành của công ty, lợi thế cạnh tranh, tốc độ tăng trưởng, thu nhập và tình trạng của nền kinh tế (lạm phát hoặc GDP trung bình của quốc gia), cũng có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ P/B. Vì vậy, trước khi lựa chọn mua hoặc bán cổ phiếu, bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng.

Các nhà đầu tư giàu kinh nghiệm cho rằng bạn có thể phân tích cổ phiếu bằng cách xem xét mức P/B cao hay thấp như sau:

• Các công ty đang phát triển và vì cổ phiếu cung cấp nguồn vốn tốt nên chỉ số P/B càng cao thì doanh nghiệp càng sinh lời.
• Đối với những công ty luôn nỗ lực nâng cao chất lượng sản phẩm, chỉ số này không nhất thiết phải quá cao.
• P/B sẽ ở mức thấp đối với những doanh nghiệp có hàng hóa thiết yếu như xăng dầu và thường xuyên biến động theo điều kiện thị trường.
• Đầu tư càng rủi ro thì P/B càng cao, đầu tư càng an toàn thì P/B càng thấp. Ngoài ra, chỉ số P/B trong khoảng từ 0,7 đến 1,5 được coi là an toàn.
• Các công ty có điều kiện kinh doanh tầm thường, tốc độ tăng trưởng lợi nhuận hàng năm liên tục ở mức âm và chỉ số P/B luôn ở mức cao cũng nên được các nhà đầu tư xem xét.

Ngoài ra, giá trị sổ sách của cổ phiếu không phải lúc nào cũng khớp với giá trị thị trường hiện tại của chúng. Số tiền mà một công ty ghi vào sổ cái để thể hiện giá trị tài sản của công ty được gọi là giá trị sổ sách, nhưng nó không phải lúc nào cũng giống với giá trị thị trường hiện tại của tài sản.

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng P/B trong đầu tư

Khi sử dụng tỷ lệ P/B (Price to Book ratio) trong phân tích cổ phiếu, bạn cần lưu ý các điểm quan trọng sau:

• Hiểu rõ ý nghĩa của P/B: P/B là chỉ số cho thấy tài sản ròng của công ty có giá trị bao nhiêu trên thị trường và được tính bằng cách chia giá thị trường của cổ phiếu (Price) cho giá trị sổ sách (Book Value).
• Không sử dụng P/B đơn lẻ: P/B không nên được sử dụng một cách độc lập. Để có được bức tranh đầy đủ hơn về công ty, hãy kết hợp P/B với các số liệu khác như ROE (Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) và P/E (Giá trên thu nhập).
• Tính biến động theo chu kỳ kinh tế: P/B không ổn định trong những ngành mà chu kỳ kinh tế tác động mạnh vì giá trị tài sản có thể thay đổi. Khi kiểm tra P/B, hãy tính đến yếu tố kinh tế.
• Chú ý đến giá trị sổ sách (Book Value): Cách tài sản được ghi lại hoặc các quy tắc kế toán có thể có tác động đến giá trị sổ sách. Kiểm tra báo cáo tài chính một cách cẩn thận để đảm bảo các con số là chính xác.
• P/B thấp không phải lúc nào cũng tốt: Ngoài việc cho thấy cổ phiếu đang rẻ, P/B thấp cũng có thể là dấu hiệu của một vấn đề lớn, chẳng hạn như hiệu suất hoạt động dưới mức trung bình hoặc triển vọng kinh doanh ảm đạm.
• Quan tâm đến lịch sử P/B: Để xác định xem P/B hiện tại có hợp lý hay không, hãy so sánh nó với mức trung bình lịch sử của công ty hoặc ngành.
• Ảnh hưởng của nợ vay: Mức nợ cao có thể làm giảm giá trị sổ sách của công ty, làm thay đổi P/B. Cơ cấu tài chính và mức độ đòn bẩy của doanh nghiệp phải được tính đến.
• Yếu tố rủi ro thị trường: Các yếu tố rủi ro ngắn hạn như biến động của thị trường và những thay đổi về luật pháp hoặc chính sách kinh tế có thể không được phản ánh trong P/B.
• Thận trọng với các công ty mới thành lập: Các doanh nghiệp mới có P/B cao do giá trị tài sản thấp nhưng điều này không có nghĩa là chúng có ít tiềm năng. Các số liệu khác, như tiềm năng tăng trưởng và lợi thế cạnh tranh, phải được tính đến trong tình huống này.

Như vậy, P/B là thước đo hữu ích mà nhà đầu tư có thể sử dụng để đánh giá giá trị của một cổ phiếu so với giá trị sổ sách của công ty. Tuy nhiên, nhà đầu tư phải xem xét kỹ lưỡng tình hình kinh doanh của công ty và kết hợp P/B với các chỉ số khác như P/E để đưa ra quyết định đầu tư chính xác. Mong rằng, qua bài viết của Sanuytin.com giúp cho bạn hiểu rõ hơn P/B là gì? Chúc trader thành công.