Những nhà đầu tư mới khi bước chân vào thị trường chứng khoán sẽ có nhiều thắc mắc như lưu ký chứng khoán là gì? Chi phí của nó như thế nào? Tất cả những câu hỏi đó sẽ được giải đáp trong bài viết sau đây.
- Chỉ số eps là gì trong chứng khoán? Tìm hiểu về eps
- Chỉ số FRC là gì? Cách giao dịch với chỉ báo Force Index
- Chỉ số FTSE 100 là gì? Hướng dẫn giao dịch với FTSE 100 Index
- Chỉ số IRR là gì? Ưu và nhược điểm của IRR
Lưu ký chứng khoán là gì?
Đây là một hình thức nhận ký gửi và bảo quản an toàn hay chuyển giao hoặc ghi nhận sở hữu của khách hàng về chứng khoán trên hệ thống tài khoản lưu ký đó. Thông thường nó sẽ chịu sự quản lý của Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) nhằm đảm bảo các quyền lợi và lợi ích liên quan đến người sở hữu chứng khoán.
Khi một nhà đầu tư sở hữu chứng khoán đã được lưu ký thì sẽ được ghi nhận vào tài khoản lưu ký đứng dưới tên nhà đầu tư. Khi nhà đầu tư bắt đầu thực hiện giao dịch chứng khoán thì tài khoản đó sẽ được ghi tăng hay giảm mà không cần phải trao tờ giấy chứng chỉ chứng khoán.
Lưu ký chứng khoán để làm gì?
- Lưu ký chứng khoán giúp tiết kiệm được chi phí in ấn, đồng thời cũng bảo quản chứng chỉ chứng khoán.
- Có nhiệm vụ giúp cho nhà đầu tư hạn chế các tình trạng chứng khoán bị hư hỏng, mất cắp.
- Hỗ trợ cho nhà đầu tư tối đa trong việc kiểm tra các hoạt động gửi và rút hay chuyển nhượng chứng khoán hoặc hạch toán việc giao, nhận chứng khoán qua máy tính hay điện thoại thông minh.
- Hơn nữa, lưu ký chứng khoán đảm bảo thanh toán nhanh, thúc đẩy vòng quay vốn của thị trường và nhà đầu tư phát triển, giảm các rủi ro sẽ xảy ra trên hoạt động của thị trường.
Lưu ký chứng khoán có những quy tắc gì?
Những nhà đầu tư nào lưu ký chứng khoán đều được quản lý theo hai cấp độ sau: Nhà đầu tư lưu ký chứng khoán tại thành viên lưu ký hay thành viên lưu ký tái lưu ký chứng khoán của trader tại Trung tâm.
Bởi Trung tâm lưu ký có nhiệm vụ nhận tái lưu ký chứng khoán từ những thành viên lưu ký với tư cách là người nhận được uỷ quyền để thực hiện các hoạt động liên quan tới đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán.
Lưu ký chứng khoán có những loại nào?
Lưu ký chứng khoán đóng
Có thể hiểu là nhà giao dịch phải thuê két an toàn của bất kỳ ngân hàng nào để lưu giữ, bảo quản chứng khoán của mình. Đây là hình thức được cho là mang tính an toàn vì mỗi két sắt sẽ có một ký hiệu theo số riêng biệt với hai ổ khoá. Một ổ khóa được ngân hàng quản lý, ổ khóa còn lại sẽ do chính nhà đầu tư quản lý. Sau khi nhà đầu tư ký kết hợp đồng với ngân hàng về việc thuê két sắt thì trader sẽ tự đưa chứng khoán của mình vào két sắt mà không cần có thêm người khác.
Tuy nhiên, trong trường hợp mà nhà giao dịch không thanh toán tiền thuê két sắt cho phía ngân hàng theo đúng thời hạn hợp đồng thì ngân hàng sẽ tạm giữ chứng khoán của trader. Do ngân hàng không có quyền thực hiện các nghiệp vụ liên quan đến chứng khoán như thu hộ lợi tức hay những nhiệm vụ phát sinh khác từ chứng khoán.
Lưu ký chứng khoán mở
Nhà đầu tư sẽ trực tiếp đưa chứng khoán cho những tổ chức lưu giữ và bảo quản nó, đồng thời còn thực hiện điều hành chứng khoán theo sự uỷ thác của nhà đầu tư. Dựa vào nhiệm vụ và quyền hạn của tổ chức thì lưu ký chứng khoán mở được chia thành 5 loại như: Lưu ký biệt lập, lưu ký tại tổ chức thứ ba, lưu ký tổng hợp, lưu ký thế chấp, lưu ký phong tỏa.
Các bước để lưu ký chứng khoán
Bước 1: Trước khi lưu ký thì nhà đầu tư bắt buộc phải đăng ký tài khoản chứng khoán.
Bước 2: Nhà đầu tư chuẩn bị giấy tờ theo cầu từ phía VSD như sau:
- Đối với cá nhân gồm có: Sổ cổ đông, thẻ căn cước mang theo bản photo và bản gốc để đối chứng, giấy chứng nhận sở hữu chứng khoán, phiếu gửi chứng khoán theo mẫu của công ty chứng khoán cấp.
- Đối với tổ chức gồm có: Giấy phép đăng ký kinh doanh photo công chứng, thẻ căn cước photo công chứng của người được ủy quyền(nếu có), giấy giới thiệu người được ủy quyền(nếu có), sổ cổ đông hay giấy chứng nhận sở hữu chứng khoán, phiếu gửi chứng khoán theo mẫu của công ty chứng khoán cấp và phải có chữ ký của người có thẩm quyền và con dấu của tổ chức.
Bước 3: Nhà đầu tư đến công ty chứng khoán và yêu cầu những nhân viên của công ty này thực hiện lưu ký chứng khoán. Sau đó, những nhân viên này sẽ kiểm tra toàn bộ thông tin của nhà đầu tư lần nữa xem đúng hay sai.
Bước 4: Khi công ty chứng khoán đã hoàn tất các hồ sơ sẽ gửi lên Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam và thời gian để thực hiện lưu ký mất khoảng từ 7 ngày đến 10 ngày.
Chi phí lưu ký chứng khoán
Phí lưu ký chứng khoán là gì?
- Là khoản chi phí nộp cho VSD để đảm bảo quyền sở hữu chứng khoán trên tài khoản của khách hàng.
Phí lưu ký chứng khoán (HSC)
- Với những lưu ký chứng khoán chuẩn được niêm yết nhưng chưa lưu ký tại Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam thì sẽ được miễn phí.
- Với lưu ký chứng khoán sẽ có giá là 0,27 đồng/CP và CCQ/tháng hoặc lưu ký trái phiếu có giá 0,18 đồng/TP/ tháng.
Phí lưu ký chứng khoán (VCBS)
- Đối với trái phiếu sẽ có giá từ 0,18 VND/TP/tháng
- Đối với cổ phiếu và chứng chỉ quỹ hay chứng quyền có niêm yết có giá từ 0,27 VND/CP, CCQ, CQ/tháng
Phí lưu ký chứng khoán (TCBS)
- Với một cổ phiếu hay chứng chỉ quỹ và chứng quyền có đảm bảo sẽ có giá từ 0,3 đồng/tháng.
- Với một trái phiếu cho doanh nghiệp hay công cụ nợ theo quy định của luật quản lý nợ công có giá từ 0,2 đồng/tháng.
Phí lưu ký chứng khoán (ACBS)
- Đối với trái phiếu niêm yết có giá từ 0,2 đồng/TP/tháng
- Đối với cổ phiếu và chứng chỉ quỹ niêm yết hay chứng quyền có bảo đảm có giá từ 0,3 đồng/CP, CCQ, CQ/tháng. Riêng tái lưu ký chứng khoán sẽ được miễn phí
Phí lưu ký chứng khoán (VPS)
Có giá từ 0,27 đồng/CP/CCQ/tháng và có giá từ 0,18 đồng/trái phiếu/tháng.
Một số điều nhà đầu tư cần chú ý khi lưu ký chứng khoán
Mỗi nhà đầu tư chỉ được đăng ký tài khoản lưu ký ở một thành viên lưu ký, cho nên trader nên lựa chọn thật kỹ càng thành viên mà mình cảm thấy sẽ phù hợp. Tuy nhiên, nếu nhà đầu tư muốn đổi thành viên lưu ký khác thì sẽ phải mở lại một tài khoản mới tại thành viên lưu ký mới đó. Đồng thời phải yêu cầu thành viên lưu ký trước đóng tài khoản đó và chuyển số dư chứng khoán sang cho thành viên lưu ký mới.
Nhà đầu tư phải cung cấp địa chỉ rõ ràng, chính xác cho thành viên lưu ký. Bởi trong thời gian hoạt động thì những trung tâm giao dịch chứng khoán và thành viên lưu ký sẽ gửi cho nhà đầu tư những thư từ liên quan đến chứng khoán. Nếu địa chỉ không đúng sẽ gây ra nhiều điều bất lợi trong quá trình xử lý quyền từ thành viên lưu ký, gây nên chậm trễ.
Hơn nữa, tất cả những giấy tờ liên quan đến chứng khoán như số seri của tờ chứng chỉ chứng khoán phải đúng với seri của chủ sở hữu đã đăng ký. Trong trường hợp chủ sở hữu là người được chuyển nhượng hợp pháp thì phải có chữ ký của người chuyển nhượng liền kề trước đó.
Trường hợp chứng chỉ chứng khoán có các thông tin cơ bản bị mờ đi thì nhà đầu tư cần liên hệ ngay phía công ty phát hành để được đổi lại tờ chứng chỉ chứng khoán mới. Đối với những chứng chỉ chứng khoán bị mất cắp hoặc giả mạo sẽ bị cơ quan phát hành hay có thẩm quyền tạm giữ để xử lý.
Nếu cổ phiếu của cổ đông thành lập vẫn trong thời gian nắm giữ theo quy định của pháp luật mà cổ đông mua cổ phiếu vẫn chưa thanh toán hết tiền thì sẽ vẫn được lưu ký nhưng không thực hiện giao dịch được.
Mong bài viết của Sàn Uy Tín sẽ cung cấp cho nhà đầu tư cái nhìn sâu sắc hơn về thị trường chứng khoán cũng như việc lưu ký chứng khoán rất quan trọng giúp bảo vệ chứng khoán của trader khỏi những tình huống xấu xảy ra.