Cổ phiếu quỹ là gì? Có lẽ đây là câu hỏi mà nhiều nhà đầu tư thường hay thắc mắc khi mới bước chân vào thị trường chứng khoán. Bởi việc hiểu rõ bản chất của một cổ phiếu sẽ giúp ích cho trader nâng cao lợi nhuận. Vậy làm như thế nào để giao dịch cổ phiếu quỹ? Đặc điểm của nó ra sao? Tất cả thông tin sẽ được giải đáp qua bài viết sau đây.

• Akita coin là gì? Tổng hợp chi tiết về Akita Inu và Akita coin
• Akropolis là gì? Những điều cần biết về Akropolis và AKRO coin
• Alameda Research là gì? Thông tin về quỹ Alameda Research
• Algorand là gì? Một số thông tin thú vị về Algorand (ALGO)

Cổ phiếu quỹ là gì?

Cổ phiếu quỹ là gì? Cổ phiếu quỹ có tên tiếng Anh là Treasury shares, có nghĩa một số cổ phiếu được các doanh nghiệp cổ phần phát hành ra thị trường và được doanh nghiệp này mua lại. Hay nói cách khác, những cổ phiếu quỹ này được quy định theo pháp luật chứng khoán Việt Nam, do chính doanh nghiệp cổ phần đại chúng phát hành và được mua lại bằng vốn pháp định.

Thông thường cổ phiếu quỹ sẽ được mua lại trong hai trường hợp sau:

Trường hợp 1: Khi một doanh nghiệp đang có số lượng và giá cổ phiếu bị suy yếu trên thị trường, thì những doanh nghiệp này sẽ thực hiện cách mua lại cổ phiếu đó, nhằm mục đích đẩy giá lên cao và đề phòng khả năng thao túng công ty từ bên ngoài.

• Với phương pháp này, các doanh nghiệp sẽ làm cho tình hình giao dịch cổ phiếu trở nên sôi động hơn. Nhờ vậy, mà hạn chế tốc độ giảm giá và thúc đẩy cổ phiếu tăng trở lại. Vì điều này, mà nhiều quốc gia trong đó có cả Việt Nam đã đưa ra nhiều nguyên tắc về khối lượng và tỷ lệ mua hay nguồn vốn cổ phiếu,… Giúp hạn chế những tiêu cực của việc mua cổ phiếu quỹ.
• Mặc khác, những doanh nghiệp này sử dụng cổ phiếu quỹ để thưởng cho nhân viên cao cấp. Đây chính là biện pháp được nhiều doanh nghiệp áp dụng với mục đích liên kết các nhân viên lại với nhau. Đặc biệt, những cổ phiếu quỹ này phải có nguồn thanh toán từ quỹ khen thưởng.

Trường hợp 2: Một doanh nghiệp muốn điều chỉnh lại cơ cấu tài chính nên sẽ thu mua cổ phiếu quỹ đó. Việc này giúp cho doanh nghiệp điều chỉnh vốn điều lệ công ty hợp lý hơn, đồng thời thúc đẩy khả năng tăng trưởng của doanh nghiệp.

Đặc điểm của cổ phiếu quỹ

• Nhằm hạn chế tình trạng giảm giá số lượng cổ phiếu trên thị trường nên công ty phát hành sẽ thực hiện mua lại các cổ phiếu quỹ này. Tuy nhiên, những công ty sẽ bị hạn chế số lượng cổ phiếu quỹ theo quy định của pháp luật Việt Nam.
• Những cổ phiếu quỹ sẽ không được trả cổ tức, có nghĩa là sẽ không được trả tiền mặt và người sở hữu cổ phiếu sẽ không có quyền biểu quyết hay quyền mua cổ phiếu mới.
• Mặc khác, người sở hữu cũng sẽ không nhận được tiền thưởng hay bất kỳ tiền mặt trong cổ phiếu và không có quyền quyết định các hoạt động liên quan tới doanh nghiệp.
• Hơn thế nữa, không được mua cổ phiếu ưu đãi và không bao gồm trong thu nhập trên mỗi cổ phiếu EPS. Nếu trường hợp muốn thanh lý công ty sẽ không nhận được vốn.
• Tuy nhiên, tổng số lượng cổ phiếu quỹ không được phép vượt quá tỷ lệ vốn hóa và khi doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ thì có thể hủy bỏ cổ phiếu quỹ đó hoặc nó giữ lại nó và bán cho thị trường khi cần vốn.
• Trường hợp mua hay bán cổ phiếu quỹ thì công ty sẽ không ghi nhận lãi hay lỗ mà chỉ ghi nhận việc tăng hoặc giảm nguồn vốn và phí bảo hiểm cổ phần của doanh nghiệp.

Nguyên tắc mua bán cổ phiếu quỹ

Khi muốn mua bán cổ phiếu quỹ thì đa số các công ty sẽ lựa chọn các cổ phiếu được niêm yết giao dịch trên Sở Giao dịch Chứng khoán và bắt buộc phải tuân thủ theo các quy định mà Sở đã đặt ra.

Trong trường hợp cổ phiếu chưa được niêm yết trên thị trường, thì bắt buộc phải thực hiện giao dịch thông qua các công ty chứng khoán được chỉ định. Thông thường, việc mua bán cổ phiếu quỹ sẽ thực hiện theo phương pháp khớp lệnh hoặc thỏa thuận hay tuân thủ theo các nguyên tắc như sau:

• Giá đặt mua ≤ Giá tham chiếu +(Giá tham chiếu * 50% Biên độ dao động giá cổ phiếu)
• Giá đặt bán ≥ Giá tham chiếu–(Giá tham chiếu * 50% Biên độ dao động giá cổ phiếu)

Cần lưu ý: Khi mà doanh nghiệp chuẩn bị đăng ký giao dịch cổ phiếu quỹ theo phương pháp khớp lệnh, thì chỉ được đặt lệnh giao dịch với tổng khối lượng tối thiểu là 3% và tối đa 10% khối lượng giao dịch đã đăng ký.

Mục đích mua bán cổ phiếu quỹ là gì?

Khi hiểu cổ phiếu quỹ là gì, chắc hẳn bạn đang thắc mắc, tại sao các công ty lại phát hành và mua lại số cổ phiếu này? Dưới đây là lời giải đáp dành cho bạn:

• Tăng cường kiểm soát công ty: Hạn chế cơ hội cho các cá nhân hoặc tổ chức lợi dụng giá cổ phiếu giảm để mua hàng loạt, thao túng và giành quyền kiểm soát công ty trong tương lai.
• Mua và Bán: Các công ty thường mua cổ phiếu quỹ khi thị trường giảm giá và bán nó để lấy chênh lệch khi thị trường tăng giá. Khoản chênh lệch sẽ không được tính vào lợi nhuận ròng mà còn giúp cải thiện dòng tiền và tăng thặng dư vốn cổ phần trên báo cáo tài chính.
• Cải thiện hệ số tài chính của công ty: Khi việc mua lại dẫn đến giảm số lượng cổ phiếu đang lưu hành, một số chỉ số khác sẽ gián tiếp tăng lên, chẳng hạn như ROE (lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu), EPS (thu nhập trên mỗi cổ phiếu), … Nhu cầu mua cổ phiếu của một công ty cao giúp giá cổ phiếu tăng.
• Quyền lợi cổ đông được đảm bảo: Nhiều công ty mua cổ phiếu quỹ để giảm lượng cổ phiếu đang lưu hành khi thị trường đi xuống. Điều này sẽ khuyến khích các cổ đông tăng giá trị cổ phần.
• Thoát khỏi cổ phiếu ESOP: Công ty sẽ mua lại ESOP từ những nhân viên nghỉ việc và bán lại cho những nhân viên hiện tại để khuyến khích họ làm việc.

Quy định về cổ phiếu quỹ

Nắm được cổ phiếu quỹ là gì, bạn phải biết nguyên tắc giao dịch với cổ phiếu này. Những doanh nghiệp có nhu cầu mua lại cổ phiếu sẽ không vượt quá 30% tổng số cổ phần phổ thông đã bán, một phần hay toàn bộ cổ phần ưu đãi theo các quy định như sau:

• Trong thời gian một năm, hội đồng quản trị sẽ đưa ra quyết định mua lại cổ phiếu quỹ không quá 10% tổng số cổ phần của mỗi loại đã đưa ra.
• Hơn nữa, Hội đồng quản trị có quyền quyết định giá mua lại cổ phần là bao nhiêu. Tuy nhiên, những cổ phiếu phổ thông thì giá mua sẽ không cao hơn so với giá thị trường ngay thời điểm mua.
• Hoặc công ty có thể mua lại cổ phiếu của từng cổ đông tương ứng với tỷ lệ cổ phần trong công ty và phải có sự thông qua của tất cả các cổ đông trong thời gian là 30 ngày. Những cổ đông đồng ý bán lại cổ phiếu phải đảm bảo trong thời hạn 30 ngày.

Điều kiện mua bán cổ phiếu quỹ

Đối với mua cổ phiếu quỹ

• Phải đảm bảo đủ nguồn vốn để mua lại cổ phiếu vì ngay thời điểm này, sẽ dựa vào các báo cáo tài chính đã được kiểm toán theo quy định pháp luật.
• Trong trường hợp doanh nghiệp đại chúng là công ty mẹ thì sẽ được dùng nguồn lợi thặng dư vốn cổ phần để mua cổ phiếu và được thực hiện dựa trên căn cứ tài chính của doanh nghiệp mẹ.
• Nếu doanh nghiệp đại chúng là công ty mẹ sử dụng nguồn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối để mua cổ phiếu thì bắt buộc nguồn vốn không vượt quá mức lợi nhuận chưa phân phối trên báo cáo tài chính.
• Nếu lợi nhuận sau thuế chưa phân phối thấp hơn lợi nhuận sau thuế trên báo cáo tài chính thì công ty mẹ, chỉ được dùng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối để mua lại cổ phiếu sau khi thành công chuyển lợi nhuận từ các doanh nghiệp nhỏ về công ty mẹ.

Đối với bán cổ phiếu quỹ

• Thường thì các doanh nghiệp tài chính chỉ được bán cổ phiếu quỹ sau thời hạn 6 tháng kể từ ngày kết thúc lần mua gần đây. Riêng cổ phiếu quỹ sẽ được bán, để làm cổ phiếu thưởng cho các nhân viên giỏi trong công ty.
• Khi muốn bán cổ phiếu bắt buộc phải được sự đồng ý của Hội đồng quản trị của công ty và bao gồm các công việc như: Phải có kế hoạch bán cổ phiếu chi tiết và thời gian thực hiện nó hay nguyên tắc xác định giá khi bán,…

Ưu và nhược điểm của cổ phiếu quỹ

Ưu điểm

• Cổ phiếu quỹ sẽ tạo ra sự tin tưởng giữa các cổ đông và nhà đầu tư bên ngoài, khi cho rằng cổ phiếu bị đánh giá thấp là không đúng nên rất đáng để đầu tư. Từ đó, kích thích nhu cầu tăng giá cổ phiếu lên cao, khẳng định vị thế của nó lần nữa.
• Trường hợp cổ phiếu có chiều hướng giảm sâu thì công ty sẽ động viên các cổ đông và tuyên bố công ty vẫn đang hoạt động tốt, hạn chế tình trạng hoang mang gây ảnh hưởng đến tình trạng phát triển của doanh nghiệp.
• Khi mua cổ phiếu sẽ làm ảnh hưởng đến thị trường, khiến cho giá cổ phiếu tăng cao, nhờ vậy mà tình trạng giảm giá cổ phiếu ít hơn. Đồng thời, giúp cho hoạt động giao dịch trên thị trường chứng khoán trở nên sôi động hơn.
• Khi một doanh nghiệp thực hiện mua lại số lượng cổ phiếu đang lưu hành, nhưng có xu hướng giảm trên thị trường, thì dựa vào công thức tính như sau: Thu nhập trên mỗi cổ phiếu tăng – EPS tăng lên =>Giá cổ phiếu tăng.
• Đa số các doanh nghiệp sẽ lựa chọn những cổ phiếu quỹ tăng vì khả năng sinh lời cao, nên được xem là cơ hội đầu tư tốt nhất. Hoặc có thể dùng những cổ phiếu quỹ này để thưởng cho nhân viên giỏi thay vì phải phát hành ESOP.

Bên cạnh việc mua cổ phiếu quỹ đem lại những lợi ích trên thì nó cũng có những mặt hạn chế khác đối với một doanh nghiệp là làm giảm số lượng tiền mặt của doanh nghiệp đó.

Nhược điểm

Trong thị trường tài chính, sẽ không có những ưu và nhược điểm mà đây chính là mặt hạn chế dưới tác động của việc mua cổ phiếu quỹ của doanh nghiệp như sau:

• Có nhiều trường hợp lợi dụng việc thu mua cổ phiếu quỹ để gây biến động thị trường tài chính và làm ảnh hưởng đến người sở hữu cổ phiếu hay các tổ chức quản lý có nhu cầu mua cổ phiếu từ một số cá nhân nhất định, gây thiệt hại cho cổ đông của công ty.
• Khi mua cổ phiếu quỹ sẽ dẫn đến mọi hoạt động kinh doanh của công ty bị đình trệ vì giảm nguồn vốn cần thiết cho các quá trình đó. Mặc khác, việc thua mua cổ phiếu quỹ, khiến cho giá cổ phiếu có thể suy giảm hơn nữa.
• Nhiều nhà đầu tư cho rằng doanh nghiệp đó không có cơ hội để tăng trưởng, thông qua đó sẽ thu mua các cổ phiếu quỹ của công ty đó. Đây có lẽ là thời điểm tốt vì việc mua lại làm giảm cổ phiếu đang lưu hành để tương ứng với tỷ lệ lợi nhuận. Vì vậy, thu nhập trên mỗi cổ phiếu sẽ tăng lên, đồng nghĩa EPS tốt hơn cùng các tỷ lệ tài chính khác.
• Thông thường, khi công bố thông tin về cổ phiếu quỹ thì giá cổ phiếu có xu hướng tăng. Cho nên, nhà đầu tư mua một cổ phiếu khi giá đã tăng lên nhờ tin tức về việc mua lại cổ phiếu quỹ đó. Đây là một phương pháp không tốt vì nó phụ thuộc vào khả năng tài chính của trader.

Lưu ý khi đầu tư cổ phiếu quỹ

• Đối với cổ phiếu quỹ thực tế thì nó được xem như một loại cổ phiếu được doanh nghiệp thoái vốn, nhưng vẫn được giữ lại với mục đích huy động vốn cho các trường hợp cần thiết của doanh nghiệp.
• Trong nhiều trường hợp, cổ phiếu quỹ có thể được loại bỏ để giảm vốn vĩnh viễn nếu được đại hội đồng cổ đông của công ty bỏ phiếu quyết định.
• Cổ phiếu quỹ có thể được phát hành trên thị trường bất cứ lúc nào. Cho nên, về bản chất nó cũng không khác nhiều so với cổ phiếu chưa phát hành.
• Nếu một doanh nghiệp thực hiện mua cổ phiếu quỹ thì điều này chắc chắn sẽ làm giảm vốn hiện có của doanh nghiệp. Do đó, nguồn vốn của chủ sở hữu cũng sẽ bị giảm bởi số tiền tương ứng nên các nhà đầu tư cần hiểu đúng số tiền này là điều cần thiết.

Hy vọng bài viết của Sàn Uy Tín về cổ phiếu quỹ là gì, sẽ đem lại những kinh nghiệm quý báu cho nhà đầu tư khi muốn thực hiện mua bán cổ phiếu. Bên cạnh đó, nên tìm hiểu thật kỹ trước khi đưa ra bất cứ quyết định nào, để không phải hối tiếc. Chúc nhà đầu tư sẽ thành công.