Chính sách tiền tệ được coi là một yếu tố quan trọng có tác động trực tiếp đến nền kinh tế của một quốc gia. Vậy chính xác thì chính sách tiền tệ là gì? Vai trò của chính sách tiền tệ trong nền kinh tế? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

• Vàng 600 là gì? Phân biệt vàng 600 và vàng 610
• Vàng 680 là gì? Vàng 680 và vàng 18k giống nhau không?
• Vàng 750 là gì? Vàng 750 có bán lại được không?
• Vàng PNJ là vàng gì? Nên đầu tư với vàng PNJ hay không?

Chính sách tiền tệ là gì?

Chính sách tiền tệ hay còn gọi là Monetary Policy – Một chính sách kinh tế vĩ mô tác động đến cung tiền của nền kinh tế nhằm thực hiện mục tiêu ổn định tiền tệ và giá cả, hạ thấp lạm phát, giảm tỷ giá hối đoái, giảm tỷ lệ thất nghiệp, kích thích phát triển kinh tế,…

Các loại chính sách tiền tệ trên thị trường

Hiện tại, trên thị trường có hai loại chính sách tiền tệ đó là: Chính sách tiền tệ nới lỏng và thắt chặt

Chính sách tiền tệ mở rộng là gì?

Chính sách tiền tệ mở rộng xảy ra khi Ngân hàng Nhà nước mở rộng cung ứng tiền của nền kinh tế hơn bình thường. Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước phải thực hiện một hoặc kết hợp ba biện pháp gồm giảm lãi suất tái chiết khấu, hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộc và thúc đẩy nhu cầu mua vào chứng khoán.

Tại thời điểm này, lãi suất đang giảm, các doanh nghiệp đang vay nhiều tiền hơn để mở rộng và người tiêu dùng đang chi tiêu nhiều hơn, làm tăng tổng cầu và tạo ra nhiều việc làm hơn. Từ đó, quy mô nền kinh tế tăng trưởng, thu nhập của người lao động tăng lên, tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống. Do đó, chính sách này thường xuyên được sử dụng khi nền kinh tế suy thoái và tỷ lệ thất nghiệp cao.

Chính sách tiền tệ thu hẹp là gì?

Chính sách tiền tệ thắt chặt có nghĩa là Ngân hàng Nhà nước giảm cung ứng tiền của nền kinh tế. Để thực hiện được điều này, Ngân hàng Nhà nước phải tăng lãi suất chiết khấu, tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc, bán chứng khoán ra thị trường.

Khi lãi suất tăng, các cá nhân và doanh nghiệp trở nên thận trọng hơn trong chi tiêu và đầu tư, khiến tổng cầu giảm và kết quả là mức giá chung giảm. Khi nền kinh tế tăng trưởng quá nhanh và lạm phát cao, chính sách này được thực hiện.

Mục tiêu của chính sách tiền tệ

Mục tiêu của chính sách tiền tệ dù mở rộng hay thắt chặt đều nhằm giảm thất nghiệp, tạo việc làm, kiểm soát lạm phát, ổn định và phát triển bền vững nền kinh tế. Do đó, vai trò của chính sách tiền tệ sẽ là:

Kích thích tăng trưởng kinh tế

Mục tiêu hàng đầu của chính sách tiền tệ là tăng trưởng kinh tế. Chính sách này tác động đến lãi suất và tổng cầu bằng cách điều chỉnh khối lượng cung tiền của nền kinh tế. Sau đó, nó giúp tăng đầu tư, sản lượng tổng thể và GDP, đây là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang trên đà tăng trưởng.

Hạn chế tỷ lệ thất nghiệp

Chính sách tiền tệ mở rộng cung tiền giúp nền kinh tế tăng trưởng, các doanh nghiệp tăng sản lượng cần nhiều nhân công hơn, tạo nhiều việc làm cho người dân, dẫn đến tỷ lệ thất nghiệp giảm. Tuy nhiên, việc mở rộng cung tiền kéo theo việc chấp nhận một mức lạm phát nhất định.

Do đó, Ngân hàng Nhà nước phải sử dụng đồng bộ các công cụ tiền tệ một cách hiệu quả để giữ cho tỷ lệ thất nghiệp không vượt quá ngưỡng cho phép, đồng thời đưa nền kinh tế trở lại ổn định và tăng trưởng, kiểm soát lạm phát nằm ở mức độ cho phép

Ổn định giá cả thị trường

Ổn định giá cả kinh tế vĩ mô sẽ loại bỏ biến động giá cả, cho phép nhà nước hoạch định hiệu quả hơn các mục tiêu phát triển kinh tế. Giá cả ổn định tạo môi trường đầu tư ổn định, an toàn, hấp dẫn các nhà đầu tư, thu hút nhiều vốn vào nền kinh tế, từ đó tạo điều kiện cho tăng trưởng và phát triển kinh tế.

Kiểm soát lạm phát

Lạm phát chỉ đơn giản là sự gia tăng giá hàng hóa và giảm giá trị của một loại tiền tệ. Điều này gây khó khăn cho việc trao đổi hàng hóa cả trong nước và quốc tế. Chính sách tiền tệ của Ngân Hàng Trung Ương được sử dụng để ổn định giá cả hàng hóa và giá trị tiền tệ, cũng như kiểm soát lạm phát.

Các công cụ của chính sách tiền tệ ở Việt Nam hiện nay

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là tỷ lệ giữa lượng tiền phải giữ so với lượng tiền gửi huy động theo quy định của Ngân hàng Nhà Nước và số tiền này phải được gửi tại Ngân hàng Nhà nước.

Do đó, Ngân hàng Nhà nước sẽ điều chỉnh tỷ lệ này để phù hợp với cung tiền nền kinh tế. Khi Ngân hàng Nhà nước tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc, lượng tiền cung ứng giảm xuống và ngược lại, khi Ngân hàng Nhà nước hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộc, cung tiền tăng lên.

Tỷ giá hối đoái

Tỷ giá hối đoái là sức mua tương đối của đồng nội tệ và ngoại tệ, nó ảnh hưởng đến xuất nhập khẩu, trao đổi ngoại tệ và dự trữ ngoại tệ. Về bản chất, đây không phải là một công cụ của chính sách tiền tệ vì nó không tác động đến lượng tiền cung ứng. Tuy nhiên, nó là một công cụ hỗ trợ chính sách tiền tệ quan trọng.

Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tỷ giá hối đoái khi muốn điều chỉnh cung tiền ngoại tệ của nền kinh tế như sau:

• Để tăng cung tiền ngoại tệ, Ngân hàng Nhà nước sẽ hạ tỷ giá thông qua việc mua các giấy tờ có giá của ngân hàng thương mại trên thị trường mở bằng ngoại tệ.
• Để giảm cung tiền ngoại tệ, Ngân hàng Nhà nước sẽ tăng tỷ giá hối đoái bằng cách bán giấy tờ có giá cho các ngân hàng thương mại và thu ngoại tệ.

Lãi suất chiết khấu

Lãi suất chiết khấu do Ngân hàng Nhà nước áp dụng đối với các Ngân hàng Thương Mại nhằm đáp ứng nhu cầu tiền mặt thường xuyên. Khi lãi suất chiết khấu thay đổi, lượng tiền cơ sở thay đổi, cung tiền cũng vậy.

Các Ngân hàng Thương Mại buộc phải giữ một lượng tiền mặt nhất định tại quỹ để đáp ứng nhu cầu rút tiền mặt bất thường của khách hàng. Nếu thiếu dự trữ này, các ngân hàng thương mại sẽ vay với lãi suất chiết khấu từ Ngân hàng Nhà nước.

Nếu Ngân hàng Nhà nước tăng lãi suất tái chiết khấu, các Ngân hàng Thương Mại sẽ cảnh giác với khoản vay này và tích cực dự trữ hơn, làm giảm cung tiền trong nền kinh tế. Nếu Ngân hàng Nhà nước hạ lãi suất tái chiết khấu, các Ngân hàng Thương Mại vay nhiều hơn, cung tiền mở rộng.

Hạn mức tín dụng

Đây là mức dư nợ tối đa do Ngân hàng Nhà nước quy định mà các Ngân hàng Thương Mại phải tuân thủ khi cấp tín dụng ra nền kinh tế. Trong đó: Tăng hạn mức tín dụng điều chỉnh, tăng cung tiền, điều chỉnh hạn mức tín dụng giảm, cung tiền giảm.

Nghiệp vụ thị trường mở

Công cụ nghiệp vụ thị trường mở của Ngân hàng Nhà nước là việc mua hoặc bán chứng khoán trên thị trường mở. Điều này ảnh hưởng đến lượng dự trữ mà các Ngân hàng Thương Mại nắm giữ, từ đó ảnh hưởng đến việc cung ứng tín dụng của họ ra thị trường nên cần điều chỉnh cung tiền.

Khi Ngân hàng Nhà nước mua chứng khoán trên thị trường mở, các ngân hàng thương mại có thêm tiền dự trữ, cung tiền của nền kinh tế được mở rộng. Nếu Ngân hàng Nhà nước bán chứng khoán, cung tiền sẽ co lại. Đây là mục tiêu của chính sách tiền tệ.

Tái cấp vốn

Ngân hàng Nhà nước mở rộng tín dụng cho các Ngân hàng Thương Mại bằng cách kinh doanh giấy tờ có giá trị cao, cung ứng vốn ngắn hạn, chấp nhận nhiều hình thức thanh toán. Nhờ đó, Ngân hàng Nhà nước có thể tăng cung tiền cho nền kinh tế.

Thực trạng chính sách tiền tệ Việt Nam hiện nay

Tại nhiều nước trên thế giới, lạm phát và lãi suất tăng liên tục từ đầu năm đến nay và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Để đối phó với tình trạng này, chính sách tiền tệ Việt Nam thời gian qua đã phải thường xuyên điều chỉnh cả lãi suất điều hành và biên độ tỷ giá.

Đây được coi là những động thái chính sách chủ động, linh hoạt nhằm ổn định thị trường tiền tệ, cân bằng vĩ mô, ứng phó tốt hơn với vòng xoáy lạm phát của thế giới.

Ngân hàng Nhà nước quyết định nới biên độ tỷ giá USD/VND từ 3% lên 5% bắt đầu từ nửa cuối tháng 10. Việc tăng biên độ này sẽ giúp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thích ứng và điều hành một cách chủ động hơn trước những diễn biến khó lường trên thị trường quốc tế.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục tăng lãi suất cơ bản thêm 1%/năm trong những ngày cuối tháng 10. Cơ quan điều hành chính sách tiền tệ quốc gia đã tăng lãi suất điều hành lần thứ hai trong tháng. Việc Ngân hàng Nhà nước tăng lãi suất nhằm giảm lạm phát và áp lực lên tỷ giá.

Những hành động gần đầy của Ngân hàng Nhà Nước cho thấy chính sách tiền tệ của Việt Nam khuyến khích sự chủ động, linh hoạt nhằm ổn định kinh tế vĩ mô và thích ứng tốt với tình hình lạm phát, ngay cả khi lãi suất tăng ở một số nước trên thế giới.

Sanuytin.com đã cung cấp tất cả các thông tin cần thiết về chính sách tiền tệ. Hy vọng bài viết sẽ cung cấp cho các nhà đầu tư hiểu rõ hơn về nền kinh tế cũng như các chính sách của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong bối cảnh lãi suất tại nhiều nơi trên thế giới có xu hướng tăng.